Verloop van de spier piriformis spier
De piriformis spier (ook wel peervormige spier genoemd) is één van de spieren in de regio van de bil. De spier begint bij het bekkenoppervlak van het heiligbeen (sacrum) en loopt naar het bovenste gedeelte van de heupkop(trochanter major).
De anatomie van de musculus piriformis!
Functie van deze spier
Deze spier behoort tot de heupexorotatoren. Dat wil zeggen dat deze spier meehelpt bij het naar buiten draaien van de heup. Daarnaast helpt de spier ook mee bij abductie (zijwaarts heffen van het been) en extensie (strekken) van de heup. Ook zorgt mede deze spier ervoor dat de heupkop goed in de kom gestabiliseerd blijft.
Triggerpoints in de Musculus Piriformis-spier
Deze spier ligt naast een grote zenuw (de heupzenuw) en bloedvaten. Triggerpunten in deze spier kunnen ervoor zorgen dat deze voldoende gespannen wordt om de zenuw en het bloedvat vast te houden of te comprimeren, waardoor klachten zoals pijn, gevoelloosheid en zwelling kan ontstaan. De pijn is er meestal niet alleen lokaal, maar kan ook een uitstralend karakter hebben vanuit de bilregio naar het been toe. Wanneer deze beknelling optreedt, wordt dit het Piriformis-syndroom genoemd.
De meeste van onze patiënten met actieve triggerpoints hebben geen symptomen van het piriformis-syndroom, maar als er patiënten zijn met ischias-symptomen behandelen we altijd de spier samen met eventuele gluteus minimus-triggerpoints.
Als er sprake is van compressie van de heupzenuw (Piriformis-syndroom), kunnen symptomen pijn en gevoelloosheid in de billen en langs de achterkant van het been, zwelling in het been, seksuele disfunctie en liespijn ontstaan.
Klachten die deze spier kan veroorzaken
Piriformissyndroom (met ischias als gevolg)
Direct onder de piriformis loopt de grote beenzenuw: de nervus ischiadicus. Normaal gesproken is er genoeg ruimte tussen de piriformis spier en de zenuw. Echter, wanneer deze spier erg gespannen (hypertoon) is, kan deze in omvang toenemen waardoor er druk op de zenuw ontstaat. Dit kan voor uitstralende pijn/tintelingen in bil, been en voet zorgen.
Bij het piriformissyndroom is het belangrijk om de oorzaak van de gespannen spier te achterhalen. Dit kan bijvoorbeeld komen door een stijf heupgewricht of door een verkeerde stand van het bekken. Voorbeelden van technieken die in een fysiotherapeutische behandeling naar voren kunnen komen, zijn: mobiliserende technieken om de beweeglijkheid van betrokken gewrichten te optimaliseren, detoniserende technieken (zoals dry needling, massage, manuele triggerpointtherapie en taping) om de spierspanning van de piriformis te verlagen en bijvoorbeeld oefentherapie om de betrokken spieren te rekken en de stabiliteit van de heup te trainen.
Pijn in de bil
Wanneer er veel spanning op de piriformis spier staat, kan deze bilklachten veroorzaken. Ook is het mogelijk dat er triggerpoints (spierknopen) in de spier gevormd worden. Deze kunnen voor een lokale, maar ook ‘geprojecteerde’ pijn zorgen. Men kan door de triggerpoints namelijk pijn in de bil ervaren, maar ook aan de achterkant van het boven- en onderbeen.
Om deze spier meer te laten ontspannen, kunnen onze fysiotherapeuten gebruik maken van dry needling, manuele therapie, manuele triggerpointtherapie, oefentherapie, taping, advies, etc.
Beperking in de heup geven
Wanneer de piriformis is aangedaan kan de functie verloren gaan. Dus de spier kan niet meer goed aanspannen en ontspannen, waardoor hij eigenlijk in een ‘contractie-stand’ staat. Hierdoor kun je de heup niet meer goed bewegen en kunnen er beperkingen ontstaan in het draaien van de heup.
Behandeling van de piriformis-spier
De meeste specialisten kennen of herkennen niet de mogelijke problemen die kunnen ontstaan door de piriformis-spier, waardoor pijnklachten in de rug-, bil- en eventueel in het been niet opgelost worden. Deze spier kan de vervelende aandoening, het piriformis syndroom veroorzaken. Als deze spier is aangedaan,worden de symptomen vaak verward met een hernia of ischias.
Deze spier ligt heel diep in de bil, maar is eigenlijk toch redelijk goed te behandelen. Door specifieke technieken toe te passen zoals rektechnieken, triggerpointtherapie, dry needling en advies en coaching in houding en beweging, kunnen we deze klachten snel en effectief behandelen. Daarnaast zijn ook ademhalingsoefeningen van essentieel belang om de spier helemaal te laten ontspannen. Mensen zijn in de meeste gevallen binnen drie tot vijf behandelingen pijnvrij, waardoor ze weer de dingen kunnen doen die ze graag willen doen. Bij Fysiotherapie4all zijn we gespecialiseerd in deze klachten en kunnen we deze ook effectief behandelen.
Oefeningen voor de piriformis spier
Rekoefeningen Piriformis
Er zijn een aantal manieren om de piriformis-spier uit te rekken. Hieronder ga ik de twee beste manieren aan je uitleggen.
- Ga op de rug liggen met beide voeten plat op de grond en beide knieën gebogen. Trek je linkerknie omhoog naar de borst, pak de knie met de rechterhand vast en trek deze naar de linkerschouder en houd de rek vast. Herhaal voor elke kant afhankelijk van jouw probleem.
- Ga op de rug liggen met beide voeten plat op de grond en beide knieën gebogen. Laat de enkel van het linkerbeen over de knie van het rechterbeen rusten. Trek de rechter dij naar de borst en houd de rek vast. Herhaal voor elke kant.
Elke rek van de piriformis mag 5 seconden worden vastgehouden om te beginnen. Vervolgens ga je dit geleidelijk opvoeren tot 30 seconden. Dit kun je drie keer per dag te herhalen.
Krachtoefeningen piriformis-spier
Glutes Bridges
- Ga op je rug liggen met je knieen gebogen.
- Span je bilspieren aan en duw je bekken omhoog
- Beweeg langzaam op en neer
- Maak 10 – 15 herhalingen
Seated Abductions
- Ga zitten op de grond, houd je rug recht en ondersteun je bovenlichaam met je armen.
- Draai je voeten een beetje naar buiten. Zorg ervoor dat je de voeten niet optilt.
- Maak 10 – 15 gecontroleerde herhalingen
Leg Raises
- Ga op je zij liggen
- Draai het bovenste been iets naar buiten
- Hef het bovenste been naar boven en langzaam naar beneden (abductie)
- Wissel na 10 – 15 herhalingen van kant
Hoe kun je de Piriformis zelf masseren?
Met een foamroller of een triggerpoint bal kun je deze spier heel goed masseren. Diepe massagetherapie bevordert de bloedstroom naar het betreffende gebied en spierspanning wordt verminderd.
Belangrijk bij het zelf aan de slag gaan met thuis oefeningen is dat je advies vraagt van een specialist. De fysiotherapeut kan je goede adviezen even hoe je zelf deze spier het beste kunt masseren.
Lees hier een uitgebreid onderzoek over deze spier.