Fysiologie van pijn en het parasympatisch zenuwstelsel
Ons zenuwstelsel bestaat uit een netwerk van cellen dat informatie kan opnemen, versturen en verwerken. Het zenuwstelsel bestaat uit het centraal zenuwstelsel (CZS) en het perifeer zenuwstelsel (PZS). Onder het centraal zenuwstelsel vallen de hersenen en het ruggenmerg. Het perifeer zenuwstelsel valt buiten het centrale zenuwstelsel en verzorgd de informatieoverdracht vanuit organen, spieren en overig weefsel van en naar het centrale zenuwstelsel. Het zenuwstelsel verbindt alle delen van het lichaam met elkaar en zorgt er daardoor voor dat het lichaam op de juiste manier reageert op prikkels van buitenaf en goed kan aangeven wat het nodig heeft, ook bij de verwerking van pijn.
Het perifere zenuwstelsel wordt onderverdeeld in het autonome en het animale(somatische) zenuwstelsel. Het autonome stelsel regelt automatische processen en reflexen in ons lichaam.
Denk hierbij aan je ademhaling, temperatuurregulatie, hartslag, bloeddruk, spijsvertering en stofwisseling. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee regelsystemen met een tegengestelde werking: het (ortho-) sympathisch en parasympatisch zenuwstelsel. Deze tegengestelde werkers worden ook wel het gas- en rempedaal genoemd.
Sympatisch Zenuwstelsel
De sympathicus beschermt ons lichaam tijdens bedreigde situaties door in actie te komen. Bijvoorbeeld door te vechten of te vluchten, maar zorgt er ook voor dat wij kunnen presteren. Bij deze situaties komen de hormonen adrenaline en cortisol vrij wat zorgt voor een verhoging van de hartslag, bloeddruk en ademsnelheid.
Parasympatisch Zenuwstelsel
Parasympatisch is de stand om ons lichaam te herstellen of te repareren in ruststand (ontspanning). Wanneer de parasympathicus actief is daalt je hartslag en bloeddruk en krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. Dit laatste is bijvoorbeeld een belangrijke beperkende factor bij de ontwikkeling van chronische pijn.
De sympathicus en parasympathicus moeten ten alle tijden in balans zijn om inspanning en stress af te kunnen wisselen met ontspanning en rust. Wanneer dit niet gebeurt kan het autonome zenuwstelsel uit balans raken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een langdurige periode van stress die wij in de hedendaagse maatschappij steeds vaker tegenkomen. In het geval van langdurige stress of (onderdrukte) emoties is er overactiviteit van het sympathisch zenuwstelsel. Het gaspedaal wordt steeds een beetje verder ingetrapt wat ervoor kan zorgen dat het sympathisch zenuwstel niet meer kan uitschakelen en je te weinig in het rust en herstel systeem komt. Dit kan op den duur leiden tot chronische stress, wat weer kan leiden tot pijn en uiteindelijk chronische pijn.
Lees hier een onderzoek over het parasympatisch zenuwselstel
Positieve en negatieve effecten
Er zijn een aantal belangrijke dingen om te weten. Wanneer we dus het ‘gaspedaal’ indrukken stimuleren we het parasympatisch zenuwstelsel. Dit gebeurt al als we s’morgens wakker worden, als we sporten en als we moeilijke taken moeten uitvoeren. Wanneer we ontspannende dingen doen dan activeren we de nervus vagus die dus het parasympatisch zenuwstelsel juist meer activeert. Deza activiteiten moeten we dus meer stimuleren en de activiteiten die meer ‘stress’ geven moeten we dus elimineren. Voorbeelden van negatieve effecten op het parasympatisch zenuwstelsel zijn:
1. (Jeugd)trauma’s: denk hierbij aan overlijden, gepest zijn, misbruik, alcoholverslaving, niet gezien zijn door ouders.
2. Persoonskenmerken: door wat we meemaken ontstaan er meestal persoonskenmerken zoals: perfectionisme, zorgzaamheid, pleasegedrag en controledrang.
3. (Onderdrukte) emoties: wij mensen willen liever niet voelen en onderdrukken emoties zoals boosheid, woede, verdriet, wanhoop waardoor we fysiologische verstoringen krijgen.
4. Externe factoren: dit zijn de hedendaagse stressoren zoals deadline, relationele problemen, je kinderen, werk, geldzorgen, etc.
Bekijk hier de volgende 10 tips voor het activeren en stimuleren van het parasympatisch zenuwstelsel.
10 tips om het parasympatisch zenuwstel te beïnvloeden
- Diepe buikademhaling: Neem de tijd om diep in te ademen (4 seconden) en langzaam uit te ademen (6-8 seconden). Adem als je pijnklachten ervaart naar de pijn toe.
- Mediteren: oefenen van meditatie kan helpen om de geest te kalmeren. Zoek een rustige plek, sluit je ogen en focus je op je ademhaling of een rustgevend object.
- Yoga: Yoga combineert lichaamsbeweging, ademhaling en meditatie. Kies rustige, ontspannende yogahoudingen en neem de tijd om in elke pose te ademen.
- Natuurwandeling: Ga wandelen in de natuur, bij voorkeur in een rustige omgeving bijvoorbeeld de bossen. De frisse lucht, groene omgeving en de geluiden van de natuur kunnen een kalmerend effect op je lichaam en geest.
- Luister naar ontspannende muziek: Speel rustige en kalmerende muziek af die je helpt te ontspannen. Instrumentale muziek, natuurgeluiden of zachte klassieke muziek kunnen zijn hierin de beste keuzes.
- Warm bad of douche: Neem een warm bad of douche om je spieren te ontspannen en je geest te kalmeren.
- Massage: Geniet van een ontspannende massage om spanning in je lichaam los te laten. Een professionele massage of zelfmassage kan beide effectief zijn.
- Lachen: Kijk naar iets grappigs, lees een grappig boek of breng tijd door met mensen die je aan het lachen maken. Lachen activeert het parasympathisch zenuwstelsel en vermindert stresshormonen.
- Vertraag en vermindering van prikkels: Creëer een rustige en kalme omgeving door overmatige prikkels te verminderen. Beperk blootstelling aan lawaai, felle lichten en schermtijd, vooral voor het slapengaan.
- Sociale verbinding: Breng tijd door met geliefden, familie en vrienden. Positieve sociale interacties en ondersteunende relaties bevorderen ontspanning.
Parasympatisch zenuwstelsel beinvloeden middels de PRC
Wanneer we last hebben van chronische spierspanning, migraine, spanningshoofdpijn, burn-out en/of andere mentale of fysieke klachten, is het belangrijk dat we het parasympatisch zenuwstelsel meer gaan activeren. De Pijn Reset Community helpen wij mensen om het parasympatisch zenuwstelsel meer te gaan activeren. De nervus vagus is hier een belangrijk onderdeel van.
Wil jij dit van jou chronische klachten af komen. Meld je dan direct aan of maak een afspraak met een van onze fysiotherapeuten van fysiotherapie4all.
