Hoe angst voor terugval je herstel saboteert – en hoe je hier stap voor stap doorheen breekt
Veel mensen die te maken hebben met chronische pijn of langdurige klachten herkennen het: je wilt zo graag bewegen, maar je durft niet. Niet omdat je lui bent. Niet omdat je niet gemotiveerd bent. Maar omdat je bang bent voor wat erna komt.
Deze uitspraak horen wij bij Fysiotherapie4all regelmatig van onze leden binnen de Pijn Reset Community. Het is een gevoel dat je verlamt. Je wilt in beweging komen, je weet zelfs dat stilzitten je klachten soms erger maakt. Maar de angst voor terugval – voor dagenlang uitgeput in bed liggen, voor pijn die je lijkt te straffen – houdt je tegen.
En misschien herken jij dit ook.
Je maakt een wandeling. Je voelt je bijna normaal. Je lacht weer even. Maar dan, ineens, begint het: een bonkend hoofd, brandende spieren, het bekende trekkende gevoel. Alsof je gestraft wordt voor het feit dat je durfde te leven.
Die onvoorspelbaarheid maakt het extra zwaar. En dus doe je… niets. Niet uit gemakzucht, maar uit zelfbescherming.
Hoe meer je pijn vermijdt, hoe sterker je brein leert dat pijn gevaarlijk is. En hoe sterker die associatie wordt, hoe heftiger de reactie van je lichaam kan zijn.
Wat gebeurt er nou écht in je lichaam?
Mensen met langdurige pijnklachten hebben vaak te maken met een overgevoelig zenuwstelsel. Jouw systeem staat als het ware te strak afgesteld. Alsof het alarm afgaat bij elke windvlaag. Dit is een gevolg van een lange periode van stress, spanning, overbelasting of trauma. Je zenuwstelsel is in de overlevingsstand gekomen – een staat waarin het voortdurend op zoek is naar mogelijk gevaar.
In deze overgevoelige toestand (ook wel sensitisatie genoemd), kan pijn optreden zonder dat er daadwerkelijke schade is. De pijn betekent dan niet: “er is iets kapot”, maar: “je systeem probeert je te beschermen”.
Toch schrikt je brein van die pijn. Het denkt: zie je wel, dit is gevaarlijk. En daardoor ontstaat een vicieuze cirkel:
pijn → angst → meer pijn → meer angst
Deze zogeheten pijn-angst-pijn-cyclus houdt veel mensen gevangen. Maar: deze cirkel is te doorbreken.
Bij Fysiotherapie4all en binnen de Pijn Reset Community leren we mensen hoe ze hun zenuwstelsel kunnen kalmeren, hoe ze weer vertrouwen kunnen opbouwen in hun lichaam, en hoe ze veilig – stap voor stap – terugkeren naar beweging.
6 richtlijnen om de pijn-angst-pijn-cyclus te doorbreken
Herstel begint niet met grote sprongen. Het begint met kleine, bewuste keuzes. Hieronder lees je de zes belangrijkste richtlijnen die we gebruiken om mensen te helpen herstellen van angst voor bewegen.
1. Begrijp de oorsprong van je pijn
Kennis is kracht. Wanneer je weet dat jouw pijn voortkomt uit een overgevoelig zenuwstelsel en niet uit daadwerkelijke schade, ontstaat er ruimte. Je leert de signalen van je lichaam anders interpreteren.
Bijvoorbeeld: pijn na een wandeling betekent niet dat je iets kapot hebt gemaakt. Het betekent dat je zenuwstelsel nog moet leren dat bewegen weer veilig is. En dat kost tijd. Maar het is mogelijk.
2. Herken je automatische gedachten
Gedachten als: “Als ik beweeg, lig ik straks weer drie dagen plat” zijn begrijpelijk – maar niet altijd waar. Vaak zijn ze gebaseerd op eerdere ervaringen die zich als scripts in je hoofd hebben genesteld.
Schrijf deze gedachten op. Onderzoek ze. Vraag jezelf af: Is dit écht altijd zo? Of is dit mijn angst die spreekt?
3. Richt je op herstelgedrag na beweging
Niet pushen, maar ook niet in paniek alles stoppen. Na beweging heeft je zenuwstelsel een liefdevolle reminder nodig: je bent veilig.
Denk aan simpele herstelmomenten zoals:
Warm douchen
Ademhalingsoefeningen
Je favoriete muziek luisteren
Even liggen met gesloten ogen
Laat je lichaam voelen: ik zie je, ik ben bij je, en het is oké dat je reageert.
4. Bouw belasting op vanuit gewenning
Begin niet met doelen in tijd of afstand. Begin met gewenning. Dat kan zijn: 3 minuten wandelen met rustmomenten ertussen. Of zelfs: 5 keer per dag rustig opstaan en een paar stappen zetten in huis.
Het gaat niet om prestatie, maar om consistentie. Jouw zenuwstelsel heeft voorspelbaarheid nodig, geen prestatiedruk.
5. Gebruik ankerzinnen of affirmaties
Woorden kunnen je zenuwstelsel sturen. Herhaal zinnen zoals:
“Ik voel sensaties, maar ik ben niet in gevaar.” “Mijn lijf mag reageren. Ik hoef er niet in mee te gaan.” “Ik ben veilig. Bewegen is oké.”
Deze zinnen klinken misschien eenvoudig, maar ze hebben effect. Door ze dagelijks te herhalen, geef je je systeem een andere boodschap. En jouw systeem luistert.
6. Deel je verhaal – deel je angst
Je bent niet alleen. Binnen onze community horen we dagelijks verhalen van mensen zoals jij. Mensen die jarenlang vastzaten in angst voor pijn, en die langzaam hun leven terugkregen.
Door je angst te delen, verliest hij kracht. Je hoeft je niet te schamen. Je mag bang zijn. En je mag steun vragen.
Jij bent niet zwak – je zenuwstelsel is overbelast
Je bent geen aansteller. Geen zeurpiet. En al helemaal niet zwak.
Je bent een mens met een lichaam dat te lang onder spanning heeft gestaan. En dat lichaam mag je stap voor stap leren geruststellen. Niet met discipline of strengheid. Maar met geduld, zachtheid en vertrouwen.
Je bent niet gebroken. Je bent trainbaar. Je kunt leren dat je lichaam veilig is. Dat bewegen veilig is. En dat je zelf opnieuw je leven vorm mag geven.
Angst voor pijn is een leugen die als waarheid voelt
Dat is misschien de kern van alles.
Angst fluistert: “Als je beweegt, ga je kapot.” Maar jouw lichaam zegt iets anders. Het zegt: “Ik ben overbelast, maar ik wil wél vooruit.”
Jouw taak? Luisteren. Niet naar de angst, maar naar de wens tot herstel die daaronder ligt.
En je hoeft het niet alleen te doen
Bij Fysiotherapie4all hebben we de Pijn Reset Community opgericht om precies dit soort processen te begeleiden. Samen met fysiotherapeuten, coaches en ervaringsdeskundigen helpen we mensen stap voor stap:
- Begrijpen waar hun pijn vandaan komt
- Hun zenuwstelsel kalmeren
- De angst voor beweging afbouwen
- Opnieuw vertrouwen krijgen in hun lichaam
- En vooral: om te voelen dat ze niet alleen zijn.
Wil jij ook leren hoe jij uit de pijn-angst-pijn-cyclus kunt breken?
Je bent welkom. Wij staan naast je. Elke stap van de weg.
Elke kleine stap telt. En jij mag vandaag beginnen.
