Hoe ontstaat fantoompijn?
Er zijn verschillende theorieën over de oorzaak van fantoompijn. Één van deze theorieën beschrijft dat de oorzaak in de hersenen ligt. In de hersenen heeft elk lichaamsdeel een klein, eigen gebied van waaruit dit lichaamsdeel aangestuurd wordt. Deze gebieden samen worden ook wel de homunculus genoemd vanwege het feit dat ze de vorm hebben van een ‘mannetje’. Wanneer er een lichaamsdeel geamputeerd wordt, is het stukje van de homunculus wat dit lichaamsdeel representeert ineens zijn functie kwijt. Als reactie hierop kan dit gedeelte juist extra actief worden (sensitisatie). Dit veroorzaakt de fantoompijn.
Een tweede theorie beschrijft dat het ontstaat doordat de hersenen de pijn onthouden die voorafgaande aan de amputatie aanwezig was. Ondanks dat het lichaamsdeel niet meer aanwezig is, blijft de pijnervaring wel aanwezig.
Een laatste theorie beschrijft dat het veroorzaakt wordt door doorgesneden zenuwen. De zenuwen zouden toch nog prikkels door willen geven aan het ledemaat dat er niet meer is.
Wanneer men bij de geboorte een deel van een ledemaat mist, kan dit verschijnsel ook optreden.
Wat zijn de tekens & symptomen?
De fantoompijn wordt ervaren in het gebied waar zich voorheen het ledemaat bevond, maar ook rondom dit gebied. De pijn wordt beschreven als een stekende, brandende of knijpende pijn. Ook kan men een krampgevoel ervaren. Meestal is de pijn al snel na de operatie aanwezig, maar deze kan ook pas jaren later optreden. Vaak is de pijn met vlagen aanwezig, maar ook kan deze continu aanwezig zijn. Men heeft soms het gevoel dat men het ledemaat kan stoten en bewegen of dat men het kan aanraken.
Wat is de behandeling?
Fantoompijn is vaak moeilijk te behandelen. In de meeste gevallen wordt een combinatie van een aantal therapieën toegepast en is de behandeling multidisciplinair. Enkele voorbeelden van therapievormen zijn: spiegeltherapie, ontspanningstherapie, acupunctuur of het gebruik van een speciale prothese. Ook fysiotherapie kan helpen door middel van bijvoorbeeld TENS (elektrische prikkels die de pijn verdoven) of massage.