Kaakgewrichtsproblemen worden onvoorstelbaar vaak vergeten. Naar schatting komt bij ongeveer 20% van de mensen kaak problemen naar voren. Verder blijkt uit de praktijk dat kaakklachten ervoor kunnen zorgen dat jij andere klachten in jouw lichaam ontwikkelt, zoals bijvoorbeeld hoofdpijnklachten, gewrichtproblemen, oogproblematiek, schouderpijn, etc. De kaak problemen zijn over het algemeen zeer goed te behandelen. De oorzaak van de kaakproblemen speelt hierbij een belangrijke rol.
(Ook bekend als: TMDJ (temperomandibular joint disorder), CMD (cranio-madibular disorder)
Kaakgewrichtsproblemen behandelen middels fysiotherapie
Wat zijn kaakgewrichtsproblemen?
De kaak wordt vaak vergeten in de zoektocht naar de oorsprong van uw klachten. Kaakproblematiek komt naar schatting bij 20% van de mensen voor. Kaakgewrichtsproblemen kunnen verschillende klachten veroorzaken, zoals: functieverlies, pijn rond/nabij de kaak en zelfs uitstralende pijn aan andere gebieden. Deze klachten worden vaak toegeschreven aan stress, migraine, onverklaarbare zenuwpijn etc. Dit, terwijl er vaak sprake is van een TMDJ (temperomandibular joint disorder) / CMD (cranio-madibular disorder), met andere woorden kaakgewrichtsproblemen.
De kaak kan op verschillende manieren een veroorzaker worden van klachten. In het kaakgewricht kunnen er problemen ontstaan door: verschuiving van de discus (kraakbeenschijf) en artrose (slijtage). De kaakspieren kunnen echter ook een bron van klachten zijn, door triggerpunten in de spier (myofasciale pijn) en pees- en bandproblematiek. Ook mogen de belangrijke verbintenissen tussen de kaak en het oor en de kaak en het gebit niet worden vergeten.
Anatomie van de kaak
In een normaal kaakgewricht (temporomandibularis) zijn de gewrichtsoppervlakten bedekt met kraakbeen. De onderkaak en de schedel worden in dit gewricht van elkaar gescheiden door een kleine kraakbeenschijf, de discus. Het gewricht bevindt zich ruim 1cm voor de gehoorgang. De kaakspieren zorgen voor de beweging van de onderkaak, zoals: afbijten, kauwen, lachen, praten, slikken etc.
Wat zijn tekens & symptomen?
Personen met de kaak als bron van het probleem kunnen verschillende klachten ervaren. Men kan last beperkt worden in de bewegelijkheid van het kaakgewricht. Dit uit zich in: problemen met kauwen, de mond niet volledig kunnen openen, blokkade etc. Ook kunnen er geluiden worden waargenomen tijdens kaakbewegingen, zoals: klikken, knisperen, knappen etc. Men kan pijn ervaren rondom het kaakgewricht en deze pijn kan in sommige gevallen ook uitstralen naar andere gebieden (gerefereerde pijn). Deze uitstralende pijn uit zich vaak in: hoofdpijnklachten, spanningshoofdpijn, gewrichtsproblemen, duizeligheid, oogproblematiek, schouderpijn, nekklachten, oorklachten etc. Ontdek ook meer over een slijmbeursontsteking schouder.
Hoe ontstaan kaakgewrichtsproblemen?
Kaak klachten kunnen door verschillende factoren en oorzaken ontstaan. Hieronder worden de meest voorkomende factoren en oorzaken van kaakklachten beschreven.
Verschillende factoren die kaakgewrichtsproblemen kunnen veroozaken zijn:
Oorzakelijke factoren in het ontwikkelen van kaakgewrichtsproblemen kunnen zijn:
- Tandenknarsen;
- Overbelasting;
- Niet goed glijden van het kaakgewricht;
- Verschillende aandoeningen.
Verschuiving van de discus (kraakbeenschijf)
De discus functioneert als schokdemper in het kaakgewricht en wordt door een band(ligament) op zijn plaats gehouden. De discus kan verschuiven wanneer de banden(ligamenten) worden aangetast. Deze kan worden aangetast door: een stoot tegen de kaak, spierdisbalans, overbelasting (kauwen), tandenknarsen, kiezen laten trekken etc. Ook maakt slijtage de discus gevoeliger voor verschuivingen.
Wanneer de discus is verschoven kan dit verschillende gevolgen hebben, zoals: bestaande slijtage kan snel verergeren, druk op de bloedvaten en/of hoofdzenuw, overmatige spanning van de kaakspieren, beperkte bewegelijkheid van de kaak, slingerbeweging van de kaak bij beweging, verandering van beet pijn en ontsteking rond het kaak-oor gebied. Discusverschuiving kunnen in twee categorieën worden ingedeeld:
Verschuiving van de discus zonder reductie
Hier is er sprake van een kaak die op slot zit. Doordat de ligamenten dusdanig zijn uitgerekt kan de discus niet terugkeren naar de oorspronkelijke positie, met als gevolg dat de kaak blokkeert en de mondopening beperkt zal blijven.
Verschuiving van de discus met reductie
Hier is er sprake van een discus die in en uit positie glipt wanneer het kaakgewricht beweegt. Hierdoor ontstaat er een asymmetrische beweging van het kaakgewricht. Met als gevolg een klinkend/knappend geluid en het risico op versnelde degeneratie van het kaakgewricht en een blijvende blokkade.
Artrose (slijtage)
Wanneer het kraakbeen beschadigd raakt, kan dit verschillende klachten als gevolg hebben, zoals: verandering van de beet, beperking in bewegelijkheid, oorpijn, een krakend geluid bij het bewegen van het kaakgewricht etc. Deze slijtage kan veroorzaakt worden door overbelasting, reuma, discusverschuiving etc.
Kaakspieren
De bewegingen van het kaakgewricht worden door de kaakspieren geregeld. Deze kaakspieren kunnen een bron vormen van chronische pijnklachten. Wanneer deze spieren voortdurend onder spanning staan kan dit resulteren in een grote trekkracht op de pezen van spieren, met scherpe hoofdpijn ter hoogte van de slaap als gevolg. Ook kan aantasting van kaakbanden (ligamenten), scherpe of zeurende pijn onder het oor en achter het kaakbot veroorzaken.
Myofasciale pijn (Triggerpoints)
Triggerpoints zijn microverkrampingen in spieren die we kunnen waarnemen als kleine pijnlijke verhardingen. Triggerpoints kunnen gerefereerde/uitstralende pijn veroorzaken naar andere delen van het lichaam, zoals: de oren, hoofdpijn ter hoogte van de slapen, het voorhoofd en/of de kiezen. In de kaakspieren ontstaan deze triggerpoints door overbelasting, dysfunctie, tandenknarsen of acute verwondingen aan het kaakgewricht.
Verbindingen tussen de kaak en andere ledematen
Kaak-oor verbinding
Het oor en het kaakgewricht zijn gescheiden door een zeer dun bot. Dit heeft als gevolg dat ontstekingsreacties van de kaak via dit bot gemakkelijk druk kunnen veroorzaken. Ook kan verhoogde spierspanning rondom het kaakgewricht weerslag hebben op de oor functie. Wanneer de normale oor functie wordt verstoord kan dit resulteren in verschillende klachten, zoals: duizeligheid, oorpijn, drukkend gevoel in het oor, overgevoeligheid voor geluid etc.
Kaak-gebit verbinding
Wanneer de spierspanning rondom de kaak blijvend verhoogd is, kan de pijn uitstralen naar het gebit. De bron van de pijn ligt echter niet in het gebit, maar in het kaakgewricht. Dit is een veel gemaakte fout, welk veel onvrede kan opleveren bij de tandarts.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kaakgewrichtsproblematiek kan worden gesteld door een kaakchirurg (of gespecialiseerde tandarts). De chirurg bevestigd of het gaat om een probleem ‘binnen’ het kaakgewricht, zoals: ontsteking, discusproblematiek, tumoren, fracturen etc. Een RX scan kan de diagnose bevestigen en in sommige gevallen kunnen andere scans geïndiceerd zijn. Wanneer er sprake is van beperkte bewegelijkheid van het kaakgewricht kan in sommige gevallen een kaakfunctieonderzoek (onder narcose) nodig zijn. Hierbij gaat men na of de verminderde bewegelijkheid wordt veroorzaakt door een blokkade in het kaakgewricht of door de spieren.
Wat is de behandeling?
Er zijn verschillende behandelingen die kaakgewrichtsproblemen kunnen verminderen of zelfs kunnen oplossen. De behandeling is sterk afhankelijk van de oorzaak van het probleem.
Vaak worden pijnstillers (zoals ibuprofen) voorgeschreven om de pijn te verlichten. Wanneer deze pijn wordt onderdrukt krijgen de kaakspieren de kans om zich te ontspannen, wat kan resulteren in verlichting. Ook kan er gebruik gemaakt worden van fysiotherapeutische oefeningen, zoals: stretchen, dry needling, triggerpointtherapie, massagetherapie etc. In sommige gevallen is het ook aangewezen om ijs-warmte therapie te gebruiken, om de pijn tijdelijk te verlichten.
Een andere veelvoorkomende behandeling is de spalk/opbeetplaat. Deze dienen 24 uur of alleen ’s nachts te worden gedragen. Deze ondersteuning kan zorgen voor rust en dwingt de kaak in zijn natuurlijke positie. Deze behandeling heeft echter ook een keerzijde, door het permanent veranderen van de beet kan het probleem groter worden.
Afhankelijk van de ernst van de situatie kunnen ingrijpende behandelingen geïndiceerd zijn. Deze behandelingen kunnen zijn: tandheelkundige reconstructie behandelingen, kaakspoeling, chirurgische interventie etc. Operaties worden gezien als laatste redmiddel. Vaak probeert men eerst een lokale injectie met pijnstillende werking, voordat er ingrijpende maatregelen worden genomen.
