(Bijna) iedereen heeft ergens op zijn lichaam een litteken zitten. Immers elke wond, en vooral bij de grotere wonden, wordt er een litteken aangemaakt. De meeste littekens zijn onschuldig en geven weinig tot geen klachten. Het littekenweefsel wat op de plaats komt van de wond is altijd van mindere kwaliteit dan het originele weefsel.
Wat is littekenweefsel?
Littekenweefsel is het weefsel dat ontstaat na beschadiging van de huid en/of onderliggende lagen. Elke wond, met name de grotere, gaat gepaard met het aanmaken van dit weefsel. De vorming van dit weefsel is een normaal lichamelijk proces met als doel de schade te herstellen (remodelering). Littekens kunnen zowel in de huid als in de onderhuid, de spieren en het diepere gelegen bindweefsel ontstaan. Dit weefsel zal altijd van mindere kwaliteit zijn dan het originele weefsel.
Hoe verloopt het proces van wond tot littekenweefsel?
Wanneer een wond ontstaat door bijvoorbeeld een trauma of een operatie zal het lichaam direct beginnen met het herstelproces. Dit proces bestaat uit drie fasen, waarna het litteken volledig zal zijn. De duur van het proces kan wel tot vijf jaar duren en hangt af van de soort wond en welk weefsel is aangedaan (huid, kraakbeen, spieren, kapsel, banden).
De fasen van wondgenezing:
- Ontstekingsfase
Tijdens de ontstekingsfase zal het herstel op gang komen. Door de beschadiging worden verschillende stoffen geactiveerd in het lichaam, waardoor er een neurogene ontsteking op gang komt (een lichaamseigen ontsteking). Hierbij ontstaan de klassieke ontstekingsverschijnselen: roodheid, warmte, zwelling, pijn en verminderde functie. Door deze activiteit zal het litteken harder, roder en dikker worden en zal het gebied eromheen in de meeste gevallen oneffen worden en verstijven. Er kan af en toe een stekende pijn ontstaan wat een gevolg is van het samentrekken van het weefsel.
- Proliferatie fase
De proliferatie fase start na ongeveer drie dagen wanneer het acute moment van de ontstekingsfase voorbij is. De duur van deze fase is ongeveer 20 – 25 dagen. In deze periode wordt het litteken ‘gebouwd’ door verschillende soorten bindweefselcellen. Tevens worden er bloedvaten aangelegd die voor de voeding zorgen. Tijdens deze periode is het belangrijk dat men begint met bewegen. Dit voornamelijk omdat de aangemaakte cellen in een bepaalde volgorde aangelegd moeten worden. Indien het litteken niet de juiste hoeveelheid beweging en sturing krijgt, kan dit resulteren in bijvoorbeeld functie vermindering en een grotere stijfheid van de huid.
- Remodeleringsfase
In de remodeleringsfase staat het herstel voorop. Hier staat de vorming van collageen bindweefsel centraal en wordt het littekenweefsel minder rood, zachter en minder dik. Het weefsel wordt trekvaster. De omgeving van het litteken zal elastischer en minder gevoelig worden. De snelheid van deze fase hangt samen met de (mechanische) belasting op het weefsel, meer trekkrachten op het weefsel zal het herstel bevorderd.
Welke klachten kan littekenweefsel veroorzaken?
Naast een trekkend, jeukend en pijnlijk gevoel kunnen littekens ook voor dieper gelegen problemen zorgen. Wanneer je een operatie hebt ondergaan, is niet alleen de huid beschadigd, maar ook de onderliggende lagen. Buiten het zichtbare litteken op de huid, zal er in de onderliggende lagen ook littekenweefsel ontstaan. Dit onderhuidse weefsel kan stugger zijn waardoor men moeite kan krijgen met bewegen en/of bepaalde houdingen (staan, zitten, liggen).Ook kan dit weefsel bestaande klachten verergeren of zorgen dat oude problemen weer terug komen. Dus laat littekens tijdig behandelen om verdere problemen te voorkomen.
Wat zijn de Fysiotherapeutische behandelingsmogelijkheden?
- Bindweefsel Massage
- Litteken Taping
- Dry Needling therapie
- Triggerpointtherapie
- Voorlichting en advies
- Oefentherapie
- Mobilisaties
Welke soorten littekens zijn er?
- Onrijp: Een mogelijk jeukend en/of pijnlijk rood/roze litteken wat iets hoger staat.
- Rijp: Een oud litteken, meestal vallen deze niet zo op en zijn ze dun en iets lichter dan de huid.
- Hypertrofisch: Komt vaak voor bij jongere mensen. Het is rood, verdikt en mogelijk jeukt het of het doet pijn. Het ontstaat enkele weken nadat de wond er was en kan spontaan weer genezen. Dit kan echter een lange tijd duren.
- Keloïd: Deze worden gekenmerkt door hun verdikkingen en onregelmatigheid. Het is altijd groter dan de wond en kan rood of donker gekleurd zijn. Ze kunnen bij iedereen ontstaan, maar meestal bij jongere mensen of mensen met een donkere huidskleur. Ze kunnen na elke soort wond ontstaan, maar ook bijvoorbeeld na een ontstoken haarzakje.
- Atrofisch: Deze vormen meestal een putje. De meeste bekende vorm hiervan zijn de littekens na acne en waterpokken.
Bekijk hier een onderzoek over littekenweefsel.
Ontdek ook alles over pijn in de lies.
Lees ook meer over spierscheur van de kuit.
