Welke spieren kunnen hoofdpijn veroorzaken?

In ongeveer 78% van de gevallen van hoofdpijnklachten is spanningshoofdpijn (ook wel spierspanningshoofdpijn genoemd) de oorzaak. Andere vormen van hoofdpijn zijn bijvoorbeeld migraine en clusterhoofdpijn. Bij spanningshoofdpijn begint de pijn vaak in de hals- en/of nekspieren en straalt deze pijn door naar het achterhoofd. De pijn voelt dof en drukkend aan. Mensen geven vaak aan het gevoel te hebben alsof er een strakke band over het hoofd zit.

Triggerpoints kunnen de oorzaak zijn van deze spanningshoofdpijn. Hieronder een overzicht van de spieren waarin de triggerpoints zich kunnen bevinden die spanningshoofdpijn veroorzaken.

1. De wangkauwspier (M. Masseter)

Anatomie
Deze spier is een onderdeel van de kauwspieren.
Functie van deze spier
De functie van de wangkauwspier is het sluiten van de kaak. Daarnaast helpt deze spier ook mee met het zijwaarts bewegen van de kaak.

Oorzaken van triggerpoints in deze spier
Triggerpoints in deze spier kunnen ontstaan door het overmatig gebruiken van deze spier door overmatig kauwen of tanden knarsen.

Gevolgen van triggerpoints in deze spier
Wanneer er triggerpoints in deze spier ontstaan, kunnen zij uitstralende pijn geven naar het oor, tanden en in het voorhoofd.

2. De monnikskapspier (M. Trapezius)

Anatomie
Deze ruitvormige spier bestaat uit drie delen: M. Trapezius pars descendens, M. Trapezius pars transversus en M. Trapezius pars ascendens.

Functie van deze spier
De gezamenlijke functie van deze drie spiergroepen is het bewegen van het schouderblad.

Oorzaken van triggerpoints in deze spier
Men kan triggerpoints in deze spier ontwikkelen door langdurig de schouders op te trekken bij bijvoorbeeld stress of koud weer. Daarnaast kan het overmatig naar elkaar toe trekken van de schouderbladen of het zwaar steunen op de armen bij het opkomen uit een stoel ook de aanmaak van triggerpoints in deze spier stimuleren.

Gevolgen van triggerpoints in deze spier
Triggerpoints in het onderste gedeelte (M. Trapezius pars ascendens) van deze spier kunnen uitstralende pijn geven aan de achterkant van de nek. Triggerpoints in het bovenste gedeelte van de monnikskapspier (M. Trapezius pars descendens) kunnen uitstralende pijn geven aan de achterkant en zijkant van de nek. Ook kan de pijn uitstralen naar de kaakregio en de zijkanten van het hoofd rond de slapen.

3. De M. Sternocleidomastoideus

Anatomie
Deze spier bevindt zich in de hals. Het is een tweekoppige spier. De ene kop van de spier begint bij het borstbeen en de andere kop van de spier begint bij het sleutelbeen. Deze twee spierkoppen komen bij elkaar en hechten net achter het oor aan.

Functie van deze spier
De functie van deze spier is het zijwaarts buigen en draaien van het hoofd.

Oorzaken van triggerpoints in deze spier
Triggerpoints kunnen in deze spier ontstaan door veel naar boven te kijken tijdens bijvoorbeeld het schilderen van een plafond, wanneer het hoofd te ver ten opzichte van de romp naar voren staat, een whiplash, maar ook het soort kussen en het aantal kussens waarop men slaapt, kan een rol spelen.

Gevolgen van triggerpoints in deze spier
Triggerpoints in de M. Sternocleidomastoideus kunnen uitstralende pijn in het hoofd geven. Triggerpoints in de spierkop die bij het borstbeen ontspringt, geven uitstralende pijn achter het oog, boven het oog, in de wangregio, rondom het kaakgewricht, bovenkant van het hoofd en in het achterhoofd. Triggerpoints in de spierkop die bij het sleutelbeen begint, geven uitstralende pijn in het voorhoofd, in- of achter het oor en in de tanden.
Naast dat triggerpoints in deze spier spanningshoofdpijn kunnen veroorzaken, kunnen zij ook migraine veroorzaken.

4. De suboccipitale spieren (mm. suboccipitalis)

Anatomie
Deze spiergroep ligt net onder de achterkant van de schedel en bestaat uit verschillende kleine spiertjes.

Functie van deze spier
De functie van deze spieren is het stabiliseren van het hoofd ten opzichte van de romp.

Oorzaken van triggerpoints in deze spier
Triggerpoints kunnen ontstaan wanneer deze spieren overbelast worden of door een direct trauma.

Gevolgen van triggerpoints in deze spier
Wanneer deze triggerpoints ontstaan, kunnen de klachten optreden die bij spanningshoofdpijn horen.

Spanningshoofdpijn is vaak het gevolg van de aanwezigheid van triggerpoints in bovengenoemde spieren. Triggerpointtherapie (dry-needling therapie) kan helpen van de spanningshoofdpijn af te komen.

Bronnen: Niel-Asher, S. (2008). The Concise Book of Trigger points. Chichester & Berkeley: North Atlantic Books & Lotus Publishing

Bekijk hier een onderzoek over triggerpoints als oorzaak van spanningshoofdpijn.