Een olecranon breuk, oftewel een ellepijp fractuur is een breuk in het uitstekende botstuk aan de achterkant van de elleboog: het olecranon. Op het moment dat jij dit botstuk breekt ervaar jij veel pijn en trek jij de arm richting jouw lichaam om het letsel te beschermen. Om het herstel van deze breuk te bevorderen is het van belang dat jij activiteiten die pijn veroorzaken NIET uitvoert. Tevens zijn er verschillende oefeningen die de pijn kunnen verminderen en de revalidatie bevorderen.
(Ook bekend als: Ellepijp fractuur, Olecranon breuk, Onderarm breuk)
Wat is een ellepijp fractuur?
Een ellepijp fractuur is een relatief weinig voorkomend letsel. Dit letsel wordt gekarakteriseerd door een breuk in het uitstekende botstuk aan de achterkant van de elleboog: het olecranon.
De voorarm bestaat uit twee lange botten: de ellepijp en het spaakpijn. Deze zijn naast elkaar gesitueerd en vormen samen met het bot van de bovenarm het ellebooggewricht. Het uitstekende botstuk aan de achterkant van de elleboog is het uiteinde van de ellepijp en wordt het olecranon genoemd.
Tijdens bepaalde activiteiten, zoals een val op een uitgestrekte arm of activiteiten met een directe impact op de achterkant van de elleboog, wordt er een grote kracht op het olecranon uitgeoefend wat een ellepijp fractuur kan veroorzaken. Wanneer deze kracht groter is dan wat het bot aankan, kan dit resulteren in een breuk. Dit letsel wordt een olecranon fractuur genoemd. Deze fracturen kunnen verschillen in locatie, ernst en type breuk.
Soms ontstaat een ellepijp fractuur in combinatie met andere letsels, zoals: een triceps verrekking, tricepsscheur, pols verstuiking of bijkomende breuken van de hand, pols of voorarm.
Wat zijn de oorzaken?
Het ontstaat meestal tijdens een val op een uitgestrekte arm of bij een directe impact op het botuitsteeksel van de elleboog(het olecranon). Ook kan een ellepijp fractuur worden veroorzaakt door een krachtige samentrekking van de tricepsspier, waarbij de onderarm gefixeerd wordt. Olecranon breuken komen in bepaalde sporten relatief veel voor. Deze sporten zijn: snowboarden, skateboarden, schaatsen, fietsen, voetbal, rugby en basketbal. Tijdens deze sporten vallen de spelers vaak met hun elleboog op een hard oppervlak, wat in sommige gevallen kan leiden tot een ellepijp fractuur.
Wat zijn tekens & symptomen?
Personen ervaren meestal plotse scherpe, intense pijn op het moment van het trauma. Dit zorgt er meestal voor dat de persoon zijn arm tegen zijn lichaam wilt drukken om het letsel te beschermen. De pijn wordt gewoonlijk gevoeld aan de achterkant van de elleboog en is voornamelijk aanwezig tijdens de nacht en ’s morgens. Personen met een ellepijp fractuur kunnen naast pijn ook zwelling en blauwe plekken ervaren. Ook neemt de pijn toe bij het drukken op de aangedane regio, duwactiviteiten of tijdens bepaalde bewegingen van de elleboog, pols of schouder.
Meestal veroorzaakt het aanspannen en stretchen van de tricpesspier ook pijn ten hoogte van het olecranon. Ook wordt er vaak een beperking (omwille van pijn) in het strekken van de elleboog gezien. In sommige gevallen hebben personen met deze ellepijp fractuur een abnormaal gevoel (tintelingen, naaldenprikken etc.) in de elleboog, voorarm, hand of vingers. In ernstige gevallen, waarbij er een verplaatsing van het bot heeft plaats gevonden, is er een duidelijke vervorming van de elleboog zichtbaar.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Meestal vormt een anamnese(het typische verhaal dat de patiënt verteld over zijn klacht) in combinatie met een klinisch onderzoek van de fysiotherapeut of dokter, een essentiële bijdrage tot de diagnose ‘ellepijp fractuur’. Een RX scan is noodzakelijk om de diagnose te bevestigen. Verdere onderzoek zoals een MRI scan, botscan of CT scan kan in sommige gevallen bijdrage aan het stellen van de diagnose en het vaststellen van de ernst van de letsel van de ellepijp fractuur.
Wat is de prognose?
Personen met een ellepijp fractuur genezen gewoonlijk volledig met adequate behandeling. Deze behandeling kan chirurgisch of conservatief(zonder operatie) zijn. Binnen een aantal weken tot maanden, kan er een begeleide terugkeer naar activiteiten en sport plaats vinden. Personen met ernstige geassocieerde letsels, zoals: schade aan andere botstukken, weefsel schade, zenuw of bloedvat schade, hebben vaak een langer durend revalidatieproces.
Wat is de behandeling?
Personen met een ellepijp fractuur waarbij de botstukken ‘verplaatst’ zijn, ondergaan eerst een anatomische reductie(terug zetting). Onder verdoving zullen de botstukken weer in de oorspronkelijke positie worden geplaatst. Na deze reductie, worden de botstukken chirurgisch gestabiliseerd door middel van een interne fixatie(plaat en schroeven). Bewegingsoefeningen worden meestal binnen één week na de operatie opgestart.
Bij personen waarbij de botstukken niet zijn verplaatst, wordt de arm gedurende 2-3 weken geïmmobiliseerd met een splint. Deze immobilisatie wordt gewoonlijk gevolgd door een afzetbare splint en vroege bewegingsoefeningen.
Het helingsproces wordt opgevolgd met een RX scan. Met deze scan wordt vastgesteld of ellepijp fractuur herstelt in de correcte anatomische stand. Als heling is vastgesteld, kan de chirurg de patiënt overdragen aan de fysiotherapeut en kan de revalidatie beginnen.
Hoe ziet het revalidatietraject eruit?
Eén van de belangrijkste componenten van de revalidatie, is dat de patiënt genoeg rust neemt van alle activiteiten die een toename van pijn veroorzaken. Activiteiten die het olecranon onder hoge druk/spanning zetten moeten vermeden worden. Voorbeelden van deze activiteiten zijn: tillen, duwen en leunen op de elleboog. Indien de arm meer rust krijgt van deze activiteiten, kan het lichaam het helingsproces inzetten zonder meer schade op te lopen. Wanneer de patiënt de activiteiten pijnvrij kan uitvoeren mag de belasting gradueel worden opgevoerd zonder dat de symptomen toenemen, zodat de patiënt langzaam kan terugkeren naar zijn oorspronkelijke dagelijkse activiteiten.
Het negeren van symptomen/klachten kan voor meer schade zorgen en het herstelproces vertragen of zelfs tegenwerken.
Welke fysiotherapeutische behandeling wordt er toegepast?
Personen met een ellepijp fractuur krijgen tijdens de fysiotherapeutische behandeling, flexibiliteit- en krachtoefeningen voor optimaal herstel. Dit is voornamelijk belangrijk omdat de flexibiliteit en kracht van de weefsels rondom de elleboog snel afnemen bij immobilisatie. De fysiotherapeut geeft advies en sturing in welke oefeningen het best zijn voor de patiënt.
Fysiotherapeutische behandeling van personen met een ellepijp fractuur, is noodzakelijk voor een snel herstelproces, optimale uitkomst en om de kans op het opnieuw optreden van het letsel te verminderen. De fysiotherapeutische behandeling kan bestaan uit:
- Weke delen massage (soft-tissue)
- Gewricht mobilisatie
- Dry Needling therapie
- Triggerpointtherapie
- Elektrotherapie (bijv. Ultrasound)
- Medical taping of easytaping
- Bracing
- Progressieve oefeningen om flexibiliteit en kracht te bevorderen
- Advies
- Training en activiteit aanpassingen
Welke andere behandeling bestaat er?
Indien de fysiotherapeutische behandeling niet aanslaat kan de fysiotherapeut in overleg, uw huisarts contacteren om zo de verdere richting van de behandeling te bepalen. Dit kan verder onderzoek inhouden, zoals: Röntgenfoto’s, CT scans, bot scans of een MRI. Of een ander soort behandeling, zoals: langdurige immobilisatie of verwijzing naar een gespecialiseerde arts. In sommige gevallen worden olecranon fracturen die in eerste instantie conservatief werden behandeld, als nog chirurgisch gestabiliseerd.
Welke oefeningen kan ik doen?
Indien de heling van de breuk is bevestigd door een opvolgende RX scan en de orthopeed groen licht heeft gegeven voor fysiotherapie, zal de fysiotherapeut de revalidatie starten. De fysiotherapeut zal de oefeningen selecteren en deze duidelijk uitleggen. De oefeningen worden meestal 3x per dag uitgevoerd en mogen geen toename in de klachten veroorzaken. Mogelijke oefeningen kunnen zijn:
Elleboog buiging en strekking
Sta recht op, buig en strek de arm(in de mate waarin dit pijnvrij kan) langs het lichaam. Zorg dat er niet meer dan een milde tot middelmatige stretch op de elleboog komt te staan. Voer dit 10x uit, zonder toename van klachten(zoals pijn).
De tennisbal squeeze
Houd een tennisbal in de hand. Strek de elleboog en knijp zo hard mogelijk in de tennisbal, zonder dat de pijn ten hoogte van de elleboog toeneemt. Houd dit 5 seconden aan en herhaal dit 10 keer.
Onderarm rotatie
Sta recht op en buig de elleboog in een hoek van 90 graden naast het lichaam zodat de hand naar voren wijs. Draai langzaam de handpalm naar beneden, zover dit pijnvrij gaat. Zorg dat u een mild tot middelmatige stretch voelt. Herhaal dit 10 keer zonder een toename van klachten(zoals pijn).
Bekijk hier een onderzoek over een ellepijp fractuur.
