Anatomie – ischias
(Ook bekend als; ischialgie, inklemming nervus ischiadicus, uitstralende pijn naar bil en been)
Wat is ischias?
Ischias is een aandoening waarbij er zenuwpijn optreedt door een probleem met de nervus ischiadicus. Dit is de langste zenuw in het lichaam. Hij ontspringt in de onderrug en splitst zich in twee takken naar beide benen en loopt door tot in de voeten. Wanneer de zenuw bekneld wordt, geïrriteerd of beschadigd is, kan er zenuwpijn (neuralgie) in één of beide benen optreden. Dit wordt ischias genoemd.
Oorzaken van ischias?
De zenuwpijn die gepaard gaat met ischias kan meerdere oorzaken hebben. Daarom vinden wij ischias ook niet ‘echt’ een diagnose. Het is een overkoepelende naam voor alle mogelijke oorzaken die zorgen voor druk in het verlengde van de zenuw. De meest voorkomende oorzaken zijn
• Bulging disk
Het uitstulpen van een tussenwervelschijf zonder dat de nucleus pulposi naar buiten komt.
• Vernauwing van het wervelkanaal of de uitgang van de zenuw (durale mouw)
• Spit
De zenuw kan acuut bekneld raken door bijvoorbeeld langdurig in een verkeerde houding te zitten of te tillen.
• Artrose van de tussenwervelschijven
Doordat er slijtage van de tussenwervelschijven ontstaat kan er meer druk op de uittredende zenuwen komen te staan.
• Een hernia
Het uitpuilen van een tussenwervelschijf waarbij de nucleus pulposi naar buiten komt.
• Zwangerschap
Door de zwangerschap kan je wervelkolom instabiel worden waardoor er sneller druk op de nervus isschiadicus kan ontstaan.
• Het piriformissyndroom
Het piriformissyndroom is een veelvoorkomende oorzaak van ischias. Door een verhoogde spierspanning in de piriformisspier (bilspier) raakt de ischiaszenuw die daar onderdoor loopt bekneld en kan zenuwpijn optreden.
Piriformis syndroom en ischias
Symptomen van ischias
Mensen met deze aandoening ervaren vaak pijn in de rug- en bilregio met uitstraling in een been of beide benen die kan doorstralen tot de voeten. Bij acute lage rugpijn is het zo dat de uitstraling, maar tot de knie gevoeld wordt. Bij ischias kan de pijn wel verder tot in de voeten gevoeld worden. Dit kan een zeurende, schietende, tintelende of prikkelende pijn zijn. Ook kan men krachtsverlies in één of beide benen ervaren. Sommige mensen ervaren gevoelsstoornissen in het been. Ook de reflexen in het been kunnen afnemen.
Herken je deze symptomen?
- • Zeurende, stekende of branderige pijn in de lage rug, bil en/of het been
• Pijnscheuten vanuit de rug naar de bil of van de bil naar het been - • Pijn in de voeten of tenen
• Verdoofd of tintelend gevoel in het been of de voet
• Spierzwakte in de benen
• Pijn bij het bukken
• Pijn bij het strekken en optillen van het been wanneer je op je rug ligt
• Pijn in de bil of been bij hoesten, niezen of persen
• Vermindering of uitval van reflexen
De beste behandeling van ischias
Bij ischias is het belangrijkste dat eerst de echte oorzaak van de druk op de zenuw gevonden wordt, nog voor de behandeling gestart wordt. Deze druk willen we zo snel mogelijk verminderen, om meer schade aan de zenuw te voorkomen. Wanneer er bijvoorbeeld druk op de zenuw ontstaat door een uitpuiling van een tussenwervelschijf, is het noodzakelijk dit te behandelen. Afhankelijk van de mate van uitpuiling, kan er gekozen worden voor oefentherapie of voor een operatie.
Wanneer bijvoorbeeld een piriformis syndroom de druk veroorzaakt, is het noodzakelijk deze piriformisspier te normaliseren qua spierspanning, zodat de druk op de zenuw vermindert. Zo zijn er dus bij de verschillende oorzaken verschillende behandelingen nodig. De fysiotherapeut kan je hierbij door middel van een massage, dry needling, manuele triggerpointtherapie, manuele therapie, tapen, rekoefeningen en houding- en bewegingsadvies zo goed mogelijk helpen. Daarnaast kan de fysiotherapeut je helpen door oefeningen voor de rug- en buikspieren te geven, om zo een optimale houding te kunnen handhaven gedurende de dag, waardoor de ischiasklachten afnemen. Men loopt dan minder risico op een irritatie van de ischiaszenuw.
Oefentherapie bij ischias
Veel mensen worden inactiever wanneer ze pijn hebben. Hierdoor worden de klachten in de meeste gevallen niet beter. Bij ischias is het van essentieel belang dat je gedoseerd blijft bewegen binnen je pijngrens, wat onderdeel van de behandeling is. Daarom is het belangrijk dat je specifieke oefeningen voor ischias uitvoert. Let er wel op dat je eerst jezelf goed laat onderzoeken door een fysiotherapeut zodat je gerichte oefeningen krijgt. Wanneer je niet de juiste oefeningen uitvoert, zouden de klachten alleen maar erger kunnen worden.
Veel voorkomende oefeningen die je van je fysiotherapeut meekrijgt
- Mobiliteitsoefeningen
Door de rug en heup mobiel te maken komt er meer ruimte voor de ischiadicus zenuw waardoor de zenuw beter kan bewegen en herstel kan optreden. - Krachtoefeningen
Door specifieke spieren sterker te maken zorg je voor een betere stabiliteit van de rug (corestability) en heup waardoor je de druk op de zenuw weer kunt verminderen. - Rekoefeningen
Wanneer de ischias ontstaat door het piriformis syndroom kunnen we rekoefeningen voorschrijven voor de piriformis spier, zodat de druk op de zenuw kan afnemen.
Ischias is niet hetzelfde als het hebben van triggerpoints
In de praktijk zien we vaak dat huisartsen of andere specialisten ten onrechte de diagnose ischias geven en daardoor een verkeerde behandeling starten. Triggerpoints kunnen in veel gevallen dezelfde klachten geven. Daarom is het voor de specialist van essentieel belang een uitgebreid onderzoek te doen naar de spieren, die dezelfde klachten kunnen geven. De M. gluteus medius, M. gluteus minimus en M. quadratus lumborum zijn bijvoorbeeld spieren waarbij de klachten van triggerpoints overeenkomen met de klachten van ischias.
Ook een slijmbeursontsteking van de heup geeft andere symptomen.
Hoe wordt de diagnose ischialgie gesteld?
De fysiotherapeut doet een uitgebreid onderzoek om te achterhalen waar de ischias bevindt. Wanneer het voor de fysiotherapeut duidelijk is wordt er een specifiek behandelplan opgesteld. Wanneer het vermoeden een hernia is, kan dit uitgesloten worden middels een MRI-scan of een CT-scan. In de meeste gevallen zijn scans niet nodig en kan de fysiotherapeut het probleem zelf oplossen.
Een spoedig en effectief herstel
Ischiasklachten kunnen vaak binnen één tot vier weken opgelost kunnen worden met fysio. Wel is de hersteltijd natuurlijk afhankelijk van de oorzaak van de beknelling. Een hernia heeft bijvoorbeeld in het algemeen meer tijd nodig om te herstellen dan het piriformissyndroom.
Belangrijk is dat je jezelf goed laat begeleiden door een van onze specialisten, zodat de klachten niet erger worden. Hoe sneller je erbij bent des te makkelijker het is voor de fysiotherapeut je van de ischias af te helpen. Als de pijn toeneemt of langdurig aanwezig is kan het duiden op een andere onderliggende oorzaak, bijvoorbeeld een hernia. In overleg met de arts is verder onderzoek nodig om de reden van het vertraagde herstel te achterhalen. Neem contact op met een van onze vestigingen om zo’n onderzoek in te plannen.
Bekijk hier onderzoeken naar ischias
